Bất kỳ một môn thể thao nào cũng sẽ có những quy định riêng cần người chơi tuân theo và đương nhiên, bóng chuyền cũng vậy. Đây cũng là cách giúp trọng tài có thể phân định kết quả trận đấu một cách dễ dàng hơn. Vậy quy định của luật thi đấu bóng chuyền ra sao và người chơi cần lưu ý điều gì? Hãy theo dõi bài viết dưới đây của Keongoaihanganh để tìm hiểu nhé.
Đôi nét về bộ môn bóng chuyền
Bóng chuyền là một trong những môn thể thao được ưa chuộng nhất trên thế giới với đa dạng người chơi ở nhiều lứa tuổi, giới tính, ngành nghề khác nhau. Thông thường, bóng chuyền sẽ được chia làm 2 đội ở hai bên sân, chia cắt bởi 1 tấm lưới. Trong quá trình thi đấu, các đội sẽ cố gắng ghi điểm bằng cách đánh bóng chạm đất trong phần sân của đối thủ, sao cho đúng với luật quy định.
Hiện nay bóng chuyền được chia làm 3 hình thức là: Bóng chuyền trong nhà, bóng chuyền hơi và bóng chuyền bãi biển. Trong đó, bóng chuyền trong nhà và bóng chuyền bãi biển phổ biến hơn và được thi đấu, tranh tài tại các kỳ thế vận hội lớn như Olympic.
Liên đoàn Bóng chuyền Quốc tế (FIVB) là cơ quan điều hành quốc tế của bộ môn bóng chuyền. FIVB được thành lập tại thủ đô Paris, Pháp vào năm 1947, còn trụ sở đặt ở thành phố Lausanne, Thụy Sĩ. Tính đến năm 2020, Liên đoàn Bóng chuyền Quốc tế đã có 222 thành viên liên đoàn đến từ nhiều quốc gia trên khắp hành tinh gia nhập.
Lịch sử hình thành và phát triển của bóng chuyền
Nói về nguồn gốc của bóng chuyền, chúng ta phải ngược dòng thời gian để quay về ngày 9/2/1895 ở Holyoke, Massachusetts (Mỹ). Theo đó, giám đốc giáo dục thể chất YMCA tên William G.Morgan đã tạo nên môn thể thao tên Mintonette. Ban đầu, Mintonette được xem là trò giải trí “cải biên” một số đặc trưng từ cầu lông và tennis được chơi trong nhà với số lượng thành viên hạn chế.
Năm 1896, trong một lần quan sát biểu thi đấu biểu diễn đầu tiên tại Trường Quốc tế đào tạo YMCA, Alfred Halstead (khán giả) đã nhận thấy tính “chuyền” (tiếng anh là Volley) của trò chơi. Sau đó, Mintonette nhanh chóng được đổi sang một cái tên khác tên “Bóng chuyền”.
Dần dà, luật thi đấu bóng chuyền cũng được xây dựng sơ lược và lan ra khắp các trung tâm YMCA khác trên toàn Hoa Kỳ.
Năm 1924, bóng chuyền lần đầu tiên được giới thiệu tại kỳ thế vận hội Olympic với vai trò là một môn thể thao trình diễn đại diện cho “xứ sở cờ hoa”. Đến năm 1957, giải đấu bóng chuyền đặc biệt đã được tổ chức tại kỳ họp của Ủy ban Olympic Quốc tế IOC với mong muốn bóng chuyền sẽ trở thành một môn thể thao thi đấu chính thức tại các kỳ Olympic.
Năm 1964, tin vui đã đến với những người yêu bóng chuyền trên toàn thế giới khi môn thể thao này trở thành môn thể thao giành huy chương tại Thế vận hội mùa hè tổ chức tại Tokyo, Nhật Bản.
Luật thi đấu bóng chuyền và một số quy tắc trong bóng chuyền cơ bản
Luật thi đấu bóng chuyền và một số quy tắc trong bóng chuyền cơ bản như sau:
- Trong quá trình trận đấu chính thức diễn ra, mỗi đội chỉ được tối đa 6 người thi đấu trên sân: 3 cầu thủ ở hàng trước và 3 cầu thủ ở hàng sau.
- Điểm sẽ được tính trên mỗi lần giao bóng, đội chiến thắng sẽ được 1 điểm.
- Vận động viên chơi trên sân không đánh bóng hai lần liên tiếp. Song, tình huống chạm bóng khi nhảy lên chắn bóng không được xem là một cú đánh bóng.
- Bóng chuyền có thể được phát từ ngoài lưới trong khi giao bóng và đỡ bóng. Đội nào đánh bóng vào lưới hoặc ra ngoài thì đội đối phương sẽ giành điểm.
- Một quả bóng bóng chạm vào đường ranh giới là ở trong sân.
- Bóng được tính là ngoài sân nếu bóng chạm vào một anten; chạm vào sàn nằm bên ngoài sân; bất kỳ dây cáp, lưới bên ngoài ăng ten, khán đài hoặc cột của trọng tài hoặc trần nhà phía trên.
- Cầu thủ có thể dùng đa dạng các bộ phận trên cơ thể để chạm bóng. TUy nhiên, việc giữ, bắt và ném bóng là phạm luật.
- Một vận động viên không thể tấn công, chặn một quả bóng được giao từ bên trong, hoặc bên trong đường 10 foot.
- Sau khi giao bóng, người nắm giữ chức vụ tiền đạo có thể chuyển vị trí trên lưới.
Quy định về môn bóng chuyền và cách chơi
Để không phạm phải những lỗi sai, gây bất lợi cho đội mình, người chơi cần hiểu rõ về luật thi đấu bóng chuyền cũng như cách chơi chuẩn, chính xác. Dưới đây đây là những quy định về môn bóng chuyền, mời các bạn tham khảo.
Sân bóng chuyền tiêu chuẩn trong thi đấu
Về sân bóng chuyền, đây là mặt phẳng không gồ ghề, làm từ chất liệu sàn gỗ, sàn cứng hoặc thảm bóng chuyền nhựa PVC, có dạng hình chữ nhật với chiều dài 18m, chiều rộng 9m. Sân thi đấu hai bên sẽ được chia với kích thước bằng nhau 9m x 9m, được chia tách bởi một tấm lưới đặt ngang giữa sân.
Tiếp đến là kích thước lưới thì sẽ rộng 1m. Đối với nam mép trên cao 2,43m còn đối với nữ 2,24m.
Quả bóng chuyền tiêu chuẩn trong thi đấu
Trong luật thi đấu bóng chuyền, một quả bóng chuyền tiêu chuẩn sẽ được làm bằng chất liệu da thật, hoặc da nhân tạo được nén khí ở bên trong. Chu vi dao động từ 65cm – 67cm, còn trọng lượng là 260g – 280g.
Cách chơi
Luật thi đấu bóng chuyền quy định, để bắt đầu một trận đấu chính thức, trọng tài chính sẽ tung đồng xu nhằm xác định đội nào giao bóng trước. Sau khi trái bóng được phát đi, cầu thủ của hai đội sẽ tập trung đánh bóng qua lưới, bay đến khu vực sân của đối thủ.
Mỗi đội thường có tối đa 3 lần đánh bóng, pha bóng kết thúc khi bóng chạm xuống sàn hoặc có một đội phạm lỗi. Đội mắc lỗi sẽ không được điểm mà nhường phần thắng cho đối phương.
Ngoài ra, một trận đấu bóng chuyền sẽ được chia thành nhiều hiệp thi đấu, thường là 3 hiệp hoặc 5 hiệp. Hiệp đấu sẽ kết thúc nếu có đội giành được 25 điểm. Chú ý, ở hiệp cuối cùng, đội giành được 15 điểm trước sẽ chiến thắng hiệp đấu đó. Đội nào có nhiều chiến thắng hơn thì đội đó giành chiến thắng chung cuộc.
Quy định luật phát bóng chuyền
- Theo quy định luật phát bóng chuyền, thực hiện phát bóng được tính là đúng luật khi bóng chuyền phải rời tay, tay còn lại đánh bóng bay qua khu vực sân của đối thủ. Bóng qua sân phải đảm bảo không bị chạm lưới, nếu không thì đội bạn sẽ mất điểm.
- Bên cạnh đó, đội may mắn rút được thăm sẽ được quyền phát bóng ở hiệp đầu của trận đấu và hiệp quyết – hiệp quyết định đội thắng cuộc.
- Đội phát bóng sẽ được cộng 1 điểm nếu phát bóng thắng. Đội đỡ bóng được quyền phát bóng nhưng sẽ theo lượt quay của kim đồng hồ. Cầu thủ sẽ phát bóng tại khu vực 1. Mỗi lần chỉ được phát một quả, thứ tự tiếp theo xoay vòng lại để đúng vị trí. Lưu ý, nếu sai vòng sẽ mất quyền kiểm soát bóng và đối phương sẽ được điểm. Chưa hết, còn bị xóa toàn bộ điểm vì đã sai thứ tự phát bóng.
- Vận động viên phát bóng yêu cầu phải đứng đúng khu vực phát bóng. Động tác phát bóng được nhảy tự do, tay chân không được dẫm ra ngoài vạch phát. Khi thực hiện cú phát bóng xong, cầu thủ được vào sân thi đấu ngay lập tức.
- Khi trọng tài ra tín hiệu còi thứ nhất, người phát bóng đi trong 8 giây. Người phát bóng, tung bóng nhưng chưa có động tác đập bóng thì trọng tài chính sẽ cho phát bóng lại.
- Đội phát bóng không được phép dùng những hành động với ý định che khuất tầm quan sát đường bóng bay của đối thủ. Đội đỡ bóng cũng không được đập bóng trở lại sân của đội phát mà phải qua tối thiểu 1 lần đỡ bóng nữa, rồi mới đập bóng ghi điểm.
Một số lỗi thường gặp trong thi đấu bóng chuyền
Nếu một vận động viên mắc lỗi trên sân, không những giúp đối phương ghi điểm mà còn dẫn đội mình vào tình huống bất lợi. Vì thế, các bạn nên tìm hiểu về một số lỗi cần tránh bao gồm:
- Giẫm hoặc băng qua đường giao bóng khi đang thực hiện tiếp xúc bóng trong khi giao bóng.
- Giao bóng ra ngoài hoặc giao bóng không qua lưới.
- Một số lỗi khi chuyền bóng, đỡ bóng hoặc đập bóng: Chạm bóng 2 lần, ôm bóng, nâng bóng, ném bóng,…
- Chạm vào lưới bằng các bộ phận trên cơ thể khi bóng đang sống.
- Vươn người qua phần lưới sân đối phương khi thực hiện động tác ngăn cản đối thủ đánh bóng hoặc thực hiện nhảy chắn bóng.
- Tấn công bóng từ sân của đối phương, và tiếp xúc bóng trong khi bóng còn chưa bay qua mặt phẳng đứng của lưới.
- Vượt qua đường kẻ giữa sân bóng chuyền bằng bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể. Ngoại trừ bàn tay, bàn chân. Người chơi chỉ bị tính là phạm luật nếu toàn bộ bàn chân hoặc bàn tay vượt qua đường kẻ vạch.
- Phát bóng không theo thứ tự hoặc theo vòng quay phát bóng.
- Cầu thủ hàng sau chặn, làm lệch hướng bóng của đối phương khi ở thời điểm tiếp xúc, cầu thủ ở hàng sau gần lưới và 1 phần cơ thể của người đó nằm trên đỉnh lưới.
- Vận động viên hàng sau tấn công bóng ngay trong khu vực phía trước ngay khi bóng ở trên lưới tại thời điểm tiếp xúc. Đây được xem là pha đập bóng không đúng luật.
Quy định về sân bãi khi thi đấu bóng chuyền
Quy định về sân bãi trong luật thi đấu bóng chuyền sẽ chia thành 2 phần: Phần khu vực thi đấu chính và phần khu vực tự do.
Khu vực thi đấu chính: Ở khu vực thi đấu chính, sân thi đấu bóng chuyền sẽ có chiều rộng 9m, chiều dài 18m và chiều cao 7m.
Khu vực tự do:
- Mở rộng về chiều dài: Từ 3m – 6,5m
- Mở rộng về chiều ngang: 3m – 5m
Lời kết
Bài viết trên là một số thông tin về luật thi đấu bóng chuyền cơ bản mà chúng tôi muốn chia sẻ đến quý vị. Có thể thấy, từ một trò chơi được chơi trong nhà với những quy tắc bắt nguồn từ môn thể thao khác, bóng chuyền đã dần hoàn thiện và trở thành môn thể thao phổ biến trên toàn thế giới. Hy vọng với những gì Keongoaihanganh cung cấp, bạn sẽ có động lực luyện tập luyện bóng chuyền và thêm yêu môn thể thao này nhé!